Co to jest budynek Prudential i gdzie się znajduje?

Budynek Prudential to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów Warszawy i symbol przedwojennej nowoczesności. Znajduje się przy placu Powstańców Warszawy, w samym sercu stolicy. Zbudowany w latach 30. XX wieku jako siedziba brytyjskiego towarzystwa ubezpieczeniowego Prudential, był wówczas najwyższym budynkiem nie tylko Warszawy, ale i całej Polski, a nawet jednym z najwyższych w Europie. Jego nowatorska konstrukcja i modernistyczna estetyka wyróżniała się na tle ówczesnej zabudowy miasta.

Jakie były początki budowy Prudentialu?

Budowa Prudentialu rozpoczęła się w 1931 roku i zakończyła w 1933 roku. Projekt powstał w biurze architektonicznym Marcina Weinfelda, a jego konstrukcję żelbetową zaprojektował znany inżynier Stefan Bryła, pionier spawania w budownictwie. Budynek wznosił się na wysokość 66 metrów i liczył 16 kondygnacji. Takie parametry były wówczas rzadkością nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Środkowo-Wschodniej, przez co Prudential szybko zyskał miano warszawskiego wieżowca.

Wnętrza były wykończone z elegancją typową dla przedwojennych standardów prestiżowych instytucji: marmury, mozaiki, nowoczesne windy i imponujące lobby. Na dachu umieszczono 18-metrowy maszt antenowy, skąd w 1939 roku rozpoczęły się pierwsze eksperymentalne transmisje Polskiej Telewizji. To właśnie z dachu Prudentialu testowano przesył obrazu – na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej.

Jak Prudential przetrwał II wojnę światową?

Choć w czasie wojny Warszawa została niemal całkowicie zrównana z ziemią, Prudential – wbrew przewidywaniom – przetrwał. Podczas Powstania Warszawskiego budynek został bezpośrednio trafiony wielokalibrowymi pociskami artyleryjskimi. Jedno z najbardziej znanych zdjęć z tamtego okresu przedstawia trafiony Prudential na tle płonącego miasta – uginający się, ale wciąż stojący. Choć konstrukcja została mocno uszkodzona, szkielet żelbetowy okazał się wyjątkowo odporny. Stał się on symbolem siły, przetrwania i ducha miasta.

Po wojnie budynek był w ruinie, lecz jego odbudowa została uwzględniona w planie rekonstrukcji stolicy. Decyzję o jego renowacji podjęto na początku lat 50., jednak budynek nie odzyskał już pierwotnej modernistycznej bryły. Przebudowano go w stylu socrealistycznym – zmieniono elewację na bardziej masywną, a wnętrza dostosowano do nowej funkcji Domu Kultury Związków Zawodowych.

Jak wyglądała odbudowa i przebudowa Prudentialu w czasach PRL?

W okresie PRL budynek zmienił nie tylko swój wygląd zewnętrzny, ale również przeznaczenie. Otrzymał fasadę z piaskowca i zdobienia wpisujące się w estetykę socrealizmu. Zrezygnowano z nowoczesnych rozwiązań architektonicznych na rzecz ciężkiej monumentalności. Przez dziesięciolecia pełnił funkcje biurowe oraz kulturalne. Mimo zmienionej formy, nadal stanowił ważny punkt orientacyjny w śródmieściu Warszawy.

Dopiero po 1989 roku pojawiły się pierwsze głosy mówiące o konieczności przywrócenia budynkowi jego oryginalnego charakteru i wyglądu. Na ten ambitny plan trzeba było poczekać niemal dwie dekady, aż do początku XXI wieku, gdy pojawili się inwestorzy zainteresowani rewitalizacją zabytkowego obiektu.

Na czym polegała rewitalizacja Prudentialu w XXI wieku?

Zakrojona na szeroką skalę rewitalizacja Prudentialu rozpoczęła się w 2010 roku i trwała kilka lat. Celem było przywrócenie bryle formy z lat 30., z zachowaniem nowoczesnych standardów bezpieczeństwa, komfortu oraz użytkowania. Projekt przewidywał rekonstrukcję oryginalnej elewacji modernistycznej oraz adaptację wnętrz na potrzeby luksusowego hotelu.

Podczas remontu specjaliści odrestaurowali zewnętrzną formę budynku na podstawie archiwalnych zdjęć i planów, przywracając mu przedwojenny charakter. Równocześnie wnętrza wzbogacono o luksusowe aranżacje hotelowe, które wpisują się w prestiżowy charakter miejsca. W ten sposób, z zachowaniem ducha historii, narodził się ponownie Prudential – tym razem jako luksusowy hotel Warsaw Tower (obecnie Radisson Collection).

Czym wyróżnia się architektura Prudentialu na tle innych warszawskich budynków?

Architektura Prudentialu to przykład znakomitego modernizmu lat 30. XX wieku. Wyróżnia go minimalistyczna, ale elegancka forma, symetria oraz zastosowanie żelbetu jako innowacyjnego materiału konstrukcyjnego. W porównaniu z barokowymi i klasycystycznymi kamienicami Warszawy z początku XX wieku, wieżowiec Weinfelda jawił się jako zwiastun postępu i nadejścia nowej ery architektury.

Elementami charakterystycznymi były pionowe pasy okien, podziały horyzontalne oraz brak zbędnych zdobień. Dzięki temu bryła była lekka optycznie, a jednocześnie dominująca w przestrzeni miasta. Szkieletowa żelbetowa konstrukcja autorstwa Stefana Bryły to jedno z jego najważniejszych osiągnięć inżynieryjnych, które przetrwało próbę czasu, wojnę, a potem kolejne dekady przebudów.

Dlaczego Prudential uznawany jest za ikonę Warszawy?

Prudential to coś więcej niż tylko budynek – to świadek historii Warszawy. Reprezentuje zarówno dynamiczny rozwój stolicy w okresie międzywojennym, jak i dramatyczne losy miasta podczas wojny. Stał się symbolem odradzającej się po zniszczeniach Warszawy oraz przykładem, że historia i nowoczesność mogą współistnieć.

Wieżowiec jest nie tylko częścią dziedzictwa architektonicznego, ale też kulturowego – obecny w literaturze, fotografii i filmie. Jego historia inspiruje kolejne pokolenia architektów, urbanistów i miłośników miasta. Jako jeden z pierwszych wysokościowców w Polsce, otworzył drzwi do nowoczesnego budownictwa i pozostaje punktem odniesienia dla współczesnych realizacji wysokościowych.