Gdzie rosną ananasy naturalnie i w jakim klimacie?

Ananas (Ananas comosus) to tropikalny owoc, który zyskał ogromną popularność na całym świecie dzięki swojemu słodkiemu smakowi, soczystej strukturze i cennym wartościom odżywczym. Chociaż w sklepach możemy znaleźć ananasy przez cały rok, niewielu z nas wie, gdzie tak naprawdę rosną te egzotyczne owoce i jakie warunki klimatyczne są potrzebne, by mogły się prawidłowo rozwijać. Naturalnym środowiskiem ananasa są gorące i wilgotne obszary Ameryki Południowej – głównie Brazylia i Paragwaj – to właśnie tam wyewoluowały dzikie odmiany tego owocu.

Dzisiaj ananasy uprawiane są wszędzie tam, gdzie panuje klimat tropikalny lub subtropikalny. Idealne warunki do ich wzrostu to temperatury w zakresie od 22 do 32°C, brak przymrozków, duża ilość nasłonecznienia oraz dobrze przepuszczalna gleba. Ananasy nie tolerują zimna – już przy temperaturze poniżej 15°C ich wzrost znacznie zwalnia, a przy 10°C praktycznie ustaje. Ponadto, mimo że lubią wysoką wilgotność powietrza, ich korzenie nie znoszą stojącej wody, dlatego gleba musi zapewniać bardzo dobre odprowadzanie nadmiaru wody.

Najwięksi producenci ananasów na świecie

Obecnie najwięcej ananasów produkuje się w krajach, gdzie klimat wspiera całoroczną uprawę. Liderem w tej dziedzinie jest Kostaryka – kraj, który eksportuje ananasy głównie do Stanów Zjednoczonych i Europy. Pozostałe liczące się plantacje znajdują się na Filipinach, w Tajlandii, Indonezji, Indiach, Nigerii oraz w krajach Ameryki Łacińskiej, takich jak Brazylia, Meksyk czy Kolumbia.

Warto zaznaczyć, że w każdym z tych regionów ananasy uprawia się nieco inaczej, dostosowując metody do warunków glebowych i pogodowych. Przykładowo, w Azji nierzadko stosuje się formy zmechanizowanej uprawy, podczas gdy w Brazylii częściej korzysta się z małych, rodzinnych gospodarstw stosujących bardziej tradycyjne metody uprawy.

Jak wygląda cykl uprawy ananasa?

Cykl wzrostu ananasa wymaga cierpliwości. Od momentu posadzenia do pierwszego zbioru mija zazwyczaj od 18 do 24 miesięcy. Jest to jedna z głównych przyczyn, dla których ananas nie stał się jeszcze rośliną masowo uprawianą w klimacie umiarkowanym – jego wzrost jest zbyt wolny, by zapewnić opłacalną produkcję.

Proces rozpoczyna się od sadzenia tzw. korony – czyli górnej części dojrzałego owocu z liśćmi. Roślina ta nie posiada systemu buli ani kłączy, więc rozmnaża się głównie przez sadzonki. Z posadzonej rozety wyrasta niska roślina o sztywnych, kolczastych liściach, przypominająca agawę czy jukkę. Po kilku miesiącach pojawia się kwiatostan – różowofioletowy pęd złożony z kilkuset maleńkich kwiatów, z których każdy zamienia się w jeden segment owocu. Te segmenty złączą się w jeden dużą strukturę – dobrze nam znany ananas.

Po zebraniu pierwszego owocu roślina najczęściej wypuszcza tzw. odrosty, z których wyrastają kolejne ananasy. Dzięki temu nie ma konieczności zakładania całkowicie nowych plantacji – wystarczy wykorzystać sadzonki z już istniejących egzemplarzy.

Jak wygląda plantacja ananasów?

Wielkie plantacje ananasów robią imponujące wrażenie. Pasma równych, niskich roślin ciągną się po horyzont, a każda z nich wystaje ostro zakończonym pióropuszem liści. Pomiędzy rzędami często wytycza się ścieżki techniczne umożliwiające nawadnianie, nawożenie i później – zbiór owoców.

Ze względu na swoje ostre liście, pracownicy często muszą nosić ochronne rękawice i odzież zapobiegającą skaleczeniom. Zbiory przeprowadza się zazwyczaj ręcznie – dzięki temu można selekcjonować owoce według dojrzałości, co ma kluczowe znaczenie dla jakości produktu końcowego.

Dlaczego ananasy nie rosną w Polsce?

Wielu miłośników ogrodnictwa zastanawia się, czy możliwe jest uprawianie ananasów w Polsce. Teoretycznie – tak, ale w warunkach domowych lub szklarniowych. Problemem jest przede wszystkim zbyt chłodny klimat i zbyt krótki okres wegetacyjny. Ananasy uprawiane w naszym klimacie często nie osiągają pełnej dojrzałości smakowej, a ich wzrost może zająć nawet 3–4 lata.

W mieszkaniach można próbować hodować ananasy doniczkowe, sadząc koronę owocu w dobrze przepuszczalną, lekko kwaśną ziemię i zapewniając roślinie dużo światła i ciepła. Takie uprawy jednak traktuje się raczej jako ciekawostkę botaniczną niż realne źródło owoców.

Jakie są odmiany ananasa i czym się różnią?

Na świecie istnieje kilkadziesiąt odmian ananasa, jednak do obrotu handlowego trafia głównie kilka z nich. Najpopularniejsze to:

• MD-2 (Golden Sweet) – najczęściej spotykana w supermarketach, charakteryzuje się intensywnie żółtym miąższem i wysoką zawartością cukru. Jest soczysty i bardzo słodki, o małej kwasowości.
• Queen – mniejsza i bardziej krucha niż MD-2, nieco bardziej kwaskowata, często wykorzystywana do produkcji soków.
• Red Spanish – ta odmiana ma czerwono-pomarańczową skórkę, bardziej włóknisty miąższ i intensywniejszy zapach. Często rośnie na Karaibach i w krajach Ameryki Środkowej.
• Sugarloaf – słodka, bez wyczuwalnej kwasowości, z bardzo jasnym, prawie białym miąższem. Rzadziej spotykana, ale ceniona przez smakoszy.

Wybór odpowiedniej odmiany zależy od przeznaczenia owocu – do bezpośredniej konsumpcji najlepsze są MD-2 i Sugarloaf, natomiast do przetwórstwa lepiej nadają się odmiany bardziej kwaskowe i trwałe.

Kiedy i jak zbiera się ananasy?

Ananasy nie dojrzewają po zerwaniu, dlatego muszą być zebrane w momencie maksymalnej dojrzałości handlowej – gdy ich skórka zmienia barwę z zielonej na żółtą, a owoc zaczyna przyjemnie pachnieć. Doświadczeni plantatorzy rozpoznają ten moment, obserwując nie tylko kolor, ale także twardość i zapach.

Zbiory przeprowadza się przeważnie wcześnie rano, aby uniknąć nadmiernego przegrzewania się owoców. Po zerwaniu ananasy są szybko pakowane i transportowane w chłodni do punktów dystrybucji. W eksporcie kluczowe jest zachowanie ciągu chłodniczego, który pozwala przedłużyć świeżość ananasa nawet do kilku tygodni.