Czym właściwie jest porcelana i dlaczego sprawia problem przy segregacji?

Porcelana to materiał ceramiczny wypalany w bardzo wysokiej temperaturze, znany ze swojej twardości, trwałości oraz eleganckiego wyglądu. Wykorzystuje się ją głównie do produkcji zastawy stołowej, dekoracji oraz elementów sanitarnych. Jednak mimo podobieństw wizualnych do szkła czy ceramiki użytkowej, porcelana charakteryzuje się innym składem chemicznym i fizycznym. Ta różnica ma ogromne znaczenie przy jej recyclingu – większość zakładów zajmujących się przetwarzaniem szkła nie akceptuje porcelany, ponieważ podczas przetopu może uszkodzić sprzęt lub wpłynąć negatywnie na jakość nowego produktu.

Do jakiego pojemnika wyrzucić porcelanę?

W Polsce, zgodnie z obowiązującym systemem segregacji odpadów, porcelana nie powinna trafiać do pojemnika na szkło, mimo że może się tak intuicyjnie wydawać. Nie powinna też trafiać do odpadów bio ani do pojemnika na metale i tworzywa sztuczne. Co więc robić z takim odpadem?

Rozbity talerz, filiżanka z uszkodzonym uchem czy stara figurka z porcelany powinny trafić do odpadów zmieszanych. To właśnie czarny pojemnik (lub w niektórych gminach inny oznaczony kolorystycznie pojemnik na odpady resztkowe) jest miejscem, gdzie należy wyrzucić porcelanę. Powód? Porcelana nie jest poddawana recyklingowi w tradycyjny sposób – nie da się jej przetworzyć razem ze szkłem lub ceramiką, a dodatkowo jej niewielkie ilości trafiające do sortowni nie uzasadniają osobnych procesów odzysku.

Czy można oddać porcelanę do PSZOK-u?

PSZOK, czyli Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, to miejsce, gdzie mieszkańcy mogą oddać odpady problematyczne, których nie można wyrzucać do zwykłych pojemników. Jeśli chodzi o większe ilości porcelany – np. całe komplety talerzy, resztki po remoncie łazienki zawierające porcelanowe elementy lub zbiory z rozbiórki – warto skontaktować się z lokalnym PSZOK-iem.

Niektóre punkty przyjmują ceramikę, szkło użytkowe, a także gruz budowlany, do którego można czasami zaliczyć elementy porcelanowe. Warto jednak podkreślić, że zasady mogą się różnić w zależności od miasta czy gminy, dlatego najlepiej wcześniej sprawdzić regulamin konkretnego PSZOK-u lub zadzwonić i zapytać, czy tego typu odpad zostanie przyjęty.

Dlaczego porcelany nie można wrzucać do szkła?

Choć porcelana przypomina szkło, nie powinno się ich mylić. Przyczyną jest odmienny skład i temperatura topnienia tych dwóch materiałów. Podczas recyklingu szkło musi być jednorodne – obecność domieszki porcelany może doprowadzić do uszkodzenia pieców przetwórczych lub osłabienia jakości końcowego produktu, czyli np. nowej butelki czy słoika.

Co więcej, kartony, butelki czy słoiki ze szkła opakowaniowego są łatwe do przekształcenia, natomiast porcelana zawiera domieszki gliny i minerałów, które nie ulegają rozkładowi w tych samych warunkach. Dlatego też wymieszanie tych dwóch rodzajów odpadów może wpłynąć nie tylko na jakość recyklatu, ale także na ekonomiczność całego procesu.

Porcelana – odpad resztkowy czy niebezpieczny?

Porcelana klasyfikowana jest jako odpad resztkowy, co oznacza, że nie ma dla niej przewidzianej oddzielnej frakcji recyklingowej takiej jak np. dla papieru, metalu czy tworzyw sztucznych. Nie jest to natomiast odpad niebezpieczny, więc nie wymaga specjalistycznej utylizacji.

Warto jednak pamiętać o tym, by przy wyrzucaniu większych czy ostrych kawałków zabezpieczyć je – np. owinąć gazetą lub zapakować w torbę – tak, by nie stanowiły zagrożenia dla osób zajmujących się wywozem i przetwarzaniem odpadów. Dzięki temu przyczyniamy się do bezpieczeństwa wszystkich uczestników procesu wywozu i sortowania śmieci.

Czy warto próbować oddać porcelanę do ponownego użycia?

Zanim zdecydujesz się na wyrzucenie porcelany do śmieci, rozważ, czy któraś z rzeczy nie może Ci jeszcze posłużyć – niekoniecznie w pierwotnej formie. Wiele osób korzysta z uszkodzonych filiżanek czy talerzy, tworząc z nich ozdoby, świeczniki, doniczki albo misy dekoracyjne. Równie popularne jest użycie starych elementów porcelanowych do tworzenia mozaik czy innych form sztuki użytkowej.

Jeśli zastawa jest w dobrym stanie, tylko Ci się znudziła lub zmieniłeś styl wnętrza, możesz spróbować ją sprzedać lub oddać. Portale ogłoszeniowe, grupy zero waste czy lokalne społeczności pomagające potrzebującym mogą być miejscem, gdzie znajdziesz nowego właściciela dla swojej porcelany. Dzięki temu zmniejszysz ilość odpadów i dasz drugie życie przedmiotom, które ktoś inny może jeszcze chętnie wykorzystać.

Jakie inne odpady nie powinny trafiać do szkła?

W temacie segregacji szkła wiele osób nadal myli pojęcia i wrzuca do zielonych pojemników rzeczy, które nie powinny się tam znaleźć. Oprócz porcelany do tej kategorii zaliczają się również:

• Szkło hartowane – np. szyby samochodowe, szkło z piekarników lub mikrofalówek, które mają inną strukturę niż szkło opakowaniowe.
• Lustro – pokryte warstwą refleksyjną, która zaburza proces recyklingu.
• Szklanki, kieliszki, talerze ze szkła – często zawierają dodatki chemiczne, które sprawiają, że nie nadają się do recyklingu wraz z opakowaniami.
• Żarówki i świetlówki – to odpady elektroniczne lub niebezpieczne, wymagające specjalnej utylizacji.

W praktyce do zielonego pojemnika na szkło powinny trafiać jedynie butelki i słoiki po napojach i żywności – najlepiej bez zakrętek, ale bez konieczności mycia ich do czysta.

Czy kafelki łazienkowe i ceramika sanitarna to też porcelana?

Nie zawsze. Ceramika łazienkowa, jak muszle klozetowe czy umywalki, często wykonana jest z podobnego materiału do porcelany, lecz niekoniecznie jest to dokładnie ten sam skład. Z kolei płytki ceramiczne to zupełnie inny rodzaj materiału budowlanego, który choć z wyglądu przypomina porcelanę, posiada własne właściwości oraz zasady utylizacji.

W przypadku takich odpadów ich miejsce również nie jest w pojemnikach codziennej segregacji. Duże elementy takie jak zlewozmywaki czy miski klozetowe należy oddawać do PSZOK-u lub zamówić kontener na gruz i odpady poremontowe. Drobne ścinki płytek można wrzucić do odpadów zmieszanych, jeśli lokalne przepisy na to pozwalają, jednak warto to wcześniej zweryfikować z MPGK lub firmą odbierającą odpady.

Warto wiedzieć – pomocne aplikacje i strony do segregacji odpadów

Masz wątpliwości, gdzie wyrzucić dany odpad? Warto korzystać z dostępnych narzędzi, które pomogą Ci uniknąć błędów. Coraz więcej gmin oferuje mieszkańcom bezpłatne aplikacje mobilne takie jak: Eco Harmonogram, Moje Odpady, Segreguj.to, które ułatwiają codzienną segregację.

Można za ich pomocą znaleźć szczegółowe informacje o lokalnych zasadach segregacji, sprawdzić harmonogram wywozu śmieci, a nawet dodać przypomnienia o wystawieniu odpowiednich pojemników. Wiedza i technologia idą dziś w parze, więc jeśli masz wątpliwości co do porcelany lub innych nietypowych odpadów – warto zajrzeć do tego typu narzędzi.