Program „Czyste Powietrze” od kilku lat wspiera polskie gospodarstwa domowe w modernizacji źródeł ciepła i poprawie efektywności energetycznej budynków. Jednym z kluczowych elementów programu jest Lista ZUM, czyli wykaz urządzeń i materiałów, które kwalifikują się do dofinansowania. To właśnie na tej liście znajdują się kotły, pompy ciepła, okna czy materiały izolacyjne, których zakup i montaż można częściowo sfinansować z budżetu państwa. W artykule odpowiadamy na najczęściej wyszukiwane pytania: czym jest Lista ZUM, jak ją znaleźć, jak z niej korzystać i jakie urządzenia obejmuje.

Co oznacza skrót ZUM i do czego służy Lista ZUM?

Skrót ZUM pochodzi od „Zestawienie Urządzeń i Materiałów”. Lista ZUM to oficjalny rejestr produktów i technologii, które spełniają wymagania techniczne określone w programie „Czyste Powietrze”. Umieszczenie danego urządzenia na liście jest potwierdzeniem, że:

• spełnia ono kryteria efektywności energetycznej i ekologicznej,
• może być użyte w ramach inwestycji dofinansowanej z programu,
• jego parametry techniczne zostały zweryfikowane i zatwierdzone.

Lista ZUM pełni funkcję filtra jakościowego – ogranicza ryzyko zakupu niespełniającego norm sprzętu, a beneficjentom pozwala sprawdzić, czy dany produkt kwalifikuje się do dotacji.

Gdzie znaleźć aktualną Listę ZUM?

Aktualna Lista ZUM dostępna jest online na stronie https://lista-zum.ios.edu.pl – to oficjalny serwis prowadzony przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Na stronie można:

• przeszukiwać listę według typu urządzenia (np. pompa ciepła, kocioł na pellet),
• filtrować wyniki według producenta, klasy efektywności, nazwy handlowej,
• sprawdzić szczegółowe parametry techniczne danego produktu,
• wygenerować zaświadczenie o zgodności z wymaganiami programu.

Lista ZUM jest aktualizowana na bieżąco i podzielona na kilka kategorii sprzętowych, co pozwala użytkownikom szybko odnaleźć interesujące ich produkty.

Jakie urządzenia i materiały znajdują się na Liście ZUM?

Lista ZUM zawiera wyłącznie urządzenia i materiały spełniające wymagania programu „Czyste Powietrze”. Najczęściej poszukiwane grupy produktów to:

• Pompy ciepła – powietrzne, gruntowe, typu split i monoblok,
• Kotły na pellet drzewny – z automatycznym podawaniem paliwa, spełniające klasę 5 wg normy PN-EN 303-5:2012,
• Kotły zgazowujące drewno – z wysoką sprawnością energetyczną,
• Rekuperatory – systemy wentylacji z odzyskiem ciepła,
• Okna, drzwi zewnętrzne i bramy garażowe – z wysokim współczynnikiem izolacyjności,
• Materiały izolacyjne – wełna mineralna, płyty PIR, styropian o odpowiednich parametrach.

Ważne: tylko zakup urządzenia lub materiału z Listy ZUM daje gwarancję uzyskania dofinansowania. Jeśli wybrany produkt nie figuruje w bazie, nie zostanie on uwzględniony w rozliczeniu dotacji.

Jak korzystać z wyszukiwarki Lista ZUM krok po kroku?

Aby znaleźć odpowiednie urządzenie na liście ZUM, należy:

1. Wejść na stronę lista-zum.ios.edu.pl,
2. Wybrać kategorię urządzenia (np. „Pompy ciepła”),
3. Użyć filtrów (typ, producent, model, zakres mocy),
4. Kliknąć „Szukaj” i przeglądać wyniki,
5. Sprawdzić kartę produktu – zawiera szczegóły techniczne oraz potwierdzenie zgodności z programem.

Dla osób składających wniosek o dotację, bardzo pomocna jest funkcja „Wygeneruj zaświadczenie”, która pozwala pobrać dokument do załączenia do wniosku.

Czy korzystanie z urządzeń spoza listy ZUM jest dozwolone?

Tak, ale tylko w ograniczonym zakresie. Przykładowo:

• przy kompleksowej termomodernizacji można zastosować urządzenia spoza listy ZUM, o ile ich parametry są zgodne z wymaganiami programu i zostaną potwierdzone przez audyt energetyczny,
• dotacja na wymianę źródła ciepła bez audytu wymaga zastosowania urządzenia z listy ZUM – w przeciwnym razie wniosek zostanie odrzucony.

Z tego względu zaleca się korzystanie wyłącznie z produktów umieszczonych na oficjalnej liście.

Czy wszystkie produkty z listy ZUM są objęte dotacją?

Lista ZUM zawiera wyłącznie produkty kwalifikujące się do dotacji, jednak wysokość dofinansowania zależy od wielu czynników:

• dochodu wnioskodawcy – im niższy, tym większe wsparcie (nawet do 135 000 zł w najwyższym poziomie),
• zakresu inwestycji – np. sama wymiana pieca vs kompleksowa termomodernizacja,
• typów urządzeń – różne stawki dla pomp ciepła, kotłów, okien itp.

Dlatego przed wyborem warto skonsultować się z doradcą energetycznym lub pracownikiem gminnego punktu informacyjnego programu.

Jak producent może dodać urządzenie do listy ZUM?

Dodanie urządzenia do listy ZUM wymaga:

• złożenia wniosku przez producenta lub importera,
• przedstawienia dokumentów potwierdzających parametry techniczne (np. certyfikaty, wyniki badań),
• weryfikacji dokumentacji przez ekspertów IOŚ-PIB.

Procedura może trwać od kilku dni do kilku tygodni. W przypadku zatwierdzenia, produkt zostaje wpisany na listę i widnieje w wyszukiwarce publicznej.

Jakie są korzyści z korzystania z produktów z listy ZUM?

Stosowanie urządzeń i materiałów z Listy ZUM zapewnia:

• pewność uzyskania dofinansowania – bez ryzyka odrzucenia wniosku,
• gwarancję jakości i efektywności energetycznej – produkty muszą spełniać rygorystyczne normy,
• bezproblemowy montaż i odbiór inwestycji – formalnie zatwierdzone rozwiązania są łatwiejsze w rozliczeniu,
• wsparcie ze strony producenta – firmy często oferują pomoc przy dokumentacji, a także autoryzowany montaż.

Lista ZUM w programie „Czyste Powietrze” to kluczowe narzędzie dla osób planujących inwestycje w nowoczesne i ekologiczne źródła energii. Dzięki niej beneficjenci mają pewność, że wybierają produkty spełniające wymogi techniczne i formalne, co znacznie upraszcza proces ubiegania się o dotację. To także forma ochrony konsumenta przed zakupem niskiej jakości urządzeń i barierą przed nadużyciami w systemie refundacji. Warto z niej korzystać nie tylko przy planowaniu inwestycji, ale również podczas samego montażu i rozliczenia projektu.