Olga Boznańska – polska malarka na miarę Europy

Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi. Są ciche i żywe i jak gdyby je lekka zasłona od patrzących dzieliła. Są w swojej własnej atmosferze — tak o swoich pracach mówiła Olga Boznańska, jedna z najbardziej cenionych i oryginalnych polskich malarek. Jej obrazy, pełne melancholii i szczerości, już za jej życia cenione były w całej Europie i do dziś fascynują.

Olga Boznańska — życiorys

Olga Boznańska urodziła się 15 kwietnia 1865 roku. Rysunku nauczyła ją matka, następnie przyszła malarka kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Pochalskiego (ucznia Matejki) i Józefa Siedleckiego. Brała również udział w Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego. Gdy stało się jasne, że posiada talent, wysłano ją do Monachium, które było wówczas jednym z najważniejszych ośrodków artystycznych. Boznańska ukończyła tam prywatne studia pod okiem Karla Kricheldorfa i Wilhelma Dürra. Niestety jako kobieta nie miała prawa studiować na Akademii Sztuk Pięknych.

W 1986 roku Olga Boznańska otworzyła w Monachium własną pracownię. Już tego samego roku jury paryskiego Societe des Beaux-Arts przyjęło na wystawę jej obraz. Następnie zaproponowano jej objęcie katedry malarstwa na wydziale kobiet w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, którą jednak odrzuciła.

W 1895 roku artystka objęła kierownictwo Szkoły Malarskiej. Wtedy też, gdy miała 30 lat, berlińskie pismo „Bazaar” uznało ją za jedną z 12 najlepszych malarek w Europie. W 1898 roku na stałe zamieszkała w Paryżu. W tym roku została członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Nieco później na wystawie w New Gallery w Londynie dostała złoty medal, a na Wystawie Światowej w Paryżu otrzymała wyróżnienie. W 1901 roku po raz zorganizowała wystawę swoich prac w Pittsburghu. Została członkiem Société Nationale des Beaux Arts i uczyła w Académie de la Grande Chaumière.

Boznańska ciężko pracowała, co przynosiło jej coraz większą sławę i uznanie. Przyjmowała wiele zamówień na portrety, a prasa przychylnie recenzowała jej dzieła. Kolejne lata to liczne wystawy i wyróżnienia. Jednym z bardziej znaczących momentów w karierze artystki było reprezentowanie Francji w 1912 roku na wystawie w Pittsburghu, wraz z Claude’em Monetem i Augustem Renoirem.

Popularność malarki zaczęła gasnąć po wojnie. Wprawdzie wciąż cieszyła się uznaniem, jednak coraz trudniej było jej się utrzymać ze sztuki. Główne dochody czerpała z krakowskiej kamienicy, którą otrzymała w spadku po ojcu. Malowanie niestety utrudniała jej postępująca choroba – Boznańskiej doskwierały skleroza oraz egzema twarzy, która wywoływała bóle oczu. Artystka zmarła w Paryżu w 1940 roku. Pochowano ją na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency pod Paryżem.

Olga Boznańska — obrazy

Boznańską inspirowali mistrzowie tacy jak Diego Velázquez, James Whistler czy Édouard Manet. Szczególnie ten drugi wpłynął na jej sztukę, ponieważ zafascynowała ją wykorzystywana przez niego paleta barw – ograniczona, ale jednak z szeroką skalą odcieni.

Artystka szukała tematów w swoim otoczeniu. Bohaterem jej obrazu mógł stać się każdy i wszystko – zarówno dzieci, jak i dorośli, wnętrze jej pracowni, widoki z okna, martwa natura. Dzieła Olgi Boznańskiej to również autoportrety, których namalowała co najmniej. Badacze twierdzą, że malarka uwieczniała siebie tak, jak chciała być postrzegana. Pierwsze z nich powstały jeszcze w okresie monachijskim, ostatnie pod koniec życia.

Obrazy Boznańskiej spowija niezwykła atmosfera – przygaszona paleta barwna stwarza nastrój intymności, ale też zadumy czy nawet melancholii. Postacie ukazane są jakby przez mgłę. Niektórzy badacze twierdzą, że ten niezwykły efekt miał wiele wspólnego z dymem papierosowym, który stale unosił się w pracowni artystki.

Jakże tu teraz malować, kiedy pani Boznańska robi takie cudne obrazy? – miał powiedzieć o jej pracach Stanisław Wyspiański.