Wiąz turkiestanu (Ulmus pumila 'Celer’) to jedna z najbardziej wszechstronnych i najszybciej rosnących roślin wykorzystywanych do tworzenia naturalnych ogrodzeń. W ostatnich latach zyskał ogromną popularność wśród ogrodników i właścicieli posesji, którzy szukają alternatywy dla popularnych tuj. Czym charakteryzuje się ten niezwykły gatunek wiązu, gdzie go sadzić i jak o niego dbać?

Jak wygląda wiąz turkiestański i dlaczego warto go wybrać?

Wiąz turkiestanu pochodzi z Azji Środkowej, głównie z obszarów o klimacie suchym i kontynentalnym. W naturalnych warunkach dorasta do 20–30 metrów wysokości, jednak w warunkach ogrodowych i przy systematycznym cięciu pozostaje znacznie niższy.

Cechy charakterystyczne:

• Liście ma drobne, eliptyczne, błyszczące, intensywnie zielone.
• Pokrój rośliny jest wyprostowany i zwarty, co ułatwia formowanie.
• System korzeniowy jest dobrze rozwinięty, ale nieinwazyjny – co czyni go bezpiecznym w pobliżu budynków.
• Niesamowite tempo wzrostu – nawet 1,5–2 metry rocznie!

To drzewo idealnie nadaje się na szybki, gęsty i zielony żywopłot. Co więcej, jest niezwykle odporny – zarówno na mróz, suszę, jak i miejskie zanieczyszczenia.

Kiedy i jak sadzić wiąz turkiestański?

Najlepszym terminem sadzenia wiązu turkiestańskiego jest wczesna wiosna lub jesień. Można kupić sadzonki w pojemnikach lub z odkrytym korzeniem – te drugie są zwykle tańsze, ale wymagają szybkiego umieszczenia w glebie.

Odstępy sadzenia w zależności od przeznaczenia:

• Na żywopłot formowany: co 30–40 cm.
• Na szpaler lub drzewo soliterowe: co 1–2 m.
• W gruncie można sadzić pojedynczo lub w dwóch rzędach naprzemiennie, by uzyskać efekt gęstej zielonej ściany.

Miejsce sadzenia:

• Stanowisko słoneczne lub lekko zacienione.
• Gleba najlepiej lekka, przepuszczalna – wiąz dobrze znosi także gleby ubogie i piaszczyste.

Jak pielęgnować i przycinać wiąz turkiestański?

Wiąz turkiestański to roślina niewymagająca, ale odpowiednie cięcie pozwala maksymalnie wykorzystać jego walory ozdobne i użytkowe.

Cięcie formujące:

• Pierwsze cięcie wykonuje się już w pierwszym roku po posadzeniu – skraca się pędy do 10–20 cm, by pobudzić rozkrzewianie.
• Kolejne cięcia można wykonywać 2–3 razy w sezonie – najlepiej w maju, lipcu i wrześniu.
• Z wiązu można formować zarówno żywopłoty niskie (1 m), jak i wysokie (nawet 3 m), w zależności od potrzeb.

Podlewanie i nawożenie:

• Młode sadzonki wymagają regularnego podlewania, szczególnie w pierwszym sezonie.
• Dobrze reaguje na nawożenie kompostem lub nawozami wieloskładnikowymi – raz na wiosnę w zupełności wystarczy.

Odporność:

• Wiąz jest wyjątkowo odporny na choroby grzybowe i szkodniki.
• Nie wymaga oprysków, co czyni go rośliną ekologiczną i bezpieczną dla dzieci i zwierząt.

Wiąz turkiestanu a tuje – porównanie dla ogrodu

Choć tuje przez lata dominowały w polskich ogrodach, coraz więcej osób decyduje się na alternatywne rozwiązania. Wiąz turkiestanu wypada w tej rywalizacji bardzo korzystnie.

Zalety wiązu w porównaniu z tujami:

• Szybszy wzrost – nawet 2 razy szybszy niż tuje.
• Większa odporność na suszę, mrozy i zanieczyszczenia.
• Naturalny wygląd i możliwość dowolnego formowania.
• Brak ryzyka brązowienia igieł – problemu często występującego przy tujach.
• Brak intensywnego zapachu – co bywa uciążliwe w przypadku iglaków.

Wady:

• Liście są sezonowe – wiąz zrzuca je na zimę, przez co żywopłot traci szczelność w chłodnych miesiącach.
• Wymaga częstszego cięcia w porównaniu do powoli rosnących tuj.

Zastosowanie wiązu turkiestańskiego w aranżacji ogrodu

Dzięki swojej elastyczności i szybkiemu wzrostowi, wiąz sprawdza się nie tylko jako żywopłot. Można go wykorzystać w ogrodzie na wiele sposobów:

• Żywopłoty geometryczne – idealne do nowoczesnych, minimalistycznych przestrzeni.
• Aleje i szpalery – tworzą naturalne osłony przeciwwiatrowe lub prywatne ściany.
• Formy bonsai – dla bardziej doświadczonych ogrodników to interesujące wyzwanie.
• Zielone rzeźby ogrodowe – dzięki regularnemu cięciu można tworzyć efektowne formy kuliste, stożkowe czy fali.

Wiąz turkiestański pasuje zarówno do ogrodów wiejskich, jak i nowoczesnych, miejskich działek.

Gdzie kupić wiąz turkiestański i na co zwrócić uwagę?

Sadzonki wiązu turkiestańskiego są dostępne głównie w specjalistycznych szkółkach roślin i przez Internet. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na kilka kwestii:

• Czy roślina pochodzi z renomowanej szkółki – ważna jest odporność i jakość.
• Jaki jest wiek sadzonki – młodsze szybciej się adaptują.
• Czy korzeń jest dobrze rozwinięty – sadzonki z odkrytym korzeniem nie powinny być przesuszone.

Ceny zaczynają się już od kilku złotych za sztukę przy zakupie hurtowym, co czyni wiąz atrakcyjnym rozwiązaniem budżetowym przy zakładaniu dużych żywopłotów.