Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas), znany również jako słodki ziemniak ozdobny, to pnącze, które zdobywa coraz większą popularność nie tylko jako warzywo, ale także jako dekoracyjna roślina balkonowa i ogrodowa. Jego niezwykle efektowne, klapowane liście w odcieniach głębokiej purpury, limonki czy burgundu sprawiają, że świetnie sprawdza się w kompozycjach z innymi roślinami ozdobnymi. Oprócz walorów wizualnych, wilec ziemniaczany jest łatwy w pielęgnacji i ma wiele praktycznych zastosowań.

Co to jest wilec ziemniaczany i jak wygląda?

Wilec ziemniaczany to roślina należąca do rodziny powojowatych (Convolvulaceae), pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej. W naturze występuje jako bylina, ale w klimacie umiarkowanym – jak w Polsce – traktowany jest jako roślina jednoroczna, uprawiana głównie ze względu na dekoracyjne liście.

W zależności od odmiany, liście mogą przybierać różne kolory – od jaskrawozielonego, przez żółtawy, aż po niemal czarny fiolet. Ich kształt przypomina liście klonu lub serca, a pędy mogą się płożyć lub piąć na podporach nawet do 1,5–2 metrów. Rzadko zakwita w naszym klimacie, a ewentualne kwiaty są niewielkie i niepozorne.

Gdzie najlepiej sadzić wilec ziemniaczany?

Wilec ziemniaczany najlepiej sprawdza się w miejscach:

• słonecznych – liście mają wtedy najbardziej intensywne kolory,
• osłoniętych od wiatru – pędy są delikatne i mogą się łamać,
• w żyznej, przepuszczalnej glebie – najlepiej o lekko kwaśnym pH.

Można go uprawiać zarówno w gruncie, jak i w donicach czy skrzynkach balkonowych. W pojemnikach warto zapewnić dobry drenaż oraz regularne podlewanie, ponieważ roślina nie lubi przesuszenia.

Jak pielęgnować wilec ziemniaczany – podlewanie i nawożenie

Wilec ziemniaczany nie jest rośliną wymagającą, ale aby zachwycał przez cały sezon, warto przestrzegać kilku zasad pielęgnacyjnych:

• Podlewanie: Regularne, szczególnie w czasie upałów. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie mokre. Przesuszenie skutkuje więdnięciem i blaknięciem liści.
• Nawożenie: Roślina szybko rośnie, dlatego zalecane jest stosowanie nawozów co 7–10 dni. Najlepiej wybierać nawozy do roślin ozdobnych z liści – z większą ilością azotu.
• Przycinanie: Pędy można przycinać, jeśli stają się zbyt długie lub chcemy uzyskać bardziej zwarty pokrój.

W sezonie letnim wilec ziemniaczany rośnie bardzo intensywnie i doskonale wypełnia przestrzenie w kompozycjach ogrodowych oraz pojemnikowych.

Kompozycje z wilecem ziemniaczanym – z czym łączyć?

Wilec ziemniaczany jest bardzo wdzięcznym elementem kompozycji kwiatowych. Jego kolorowe liście stanowią znakomite tło lub kontrast dla kwiatów balkonowych i rabatowych. Świetnie komponuje się z roślinami o zwartym pokroju i wyrazistych barwach. Najlepsze zestawienia:

• Z pelargoniami – klasyczne, kwiatowe akcenty plus ozdobne liście wilca to hit balkonów,
• Z surfiniami i petuniami – pnące formy idealnie łączą się z przewieszającymi się pędami wilca,
• Z lobeliami lub bakopą – delikatne kwiatki dobrze współgrają z masywnym ulistnieniem,
• Z koleusami – połączenie dwóch gatunków ozdobnych z liści daje bardzo dekoracyjny efekt.

Roślina świetnie sprawdza się również jako tło dla kwiatów w pojemnikach – jej liście tworzą efekt „kurtyny” opadającej z donicy lub skrzyni.

Czy wilec ziemniaczany jest jadalny?

Odmiany ozdobne wilca ziemniaczanego są blisko spokrewnione z odmianami użytkowymi – słodkimi ziemniakami (batatami). W praktyce jednak odmiany ozdobne uprawiane na balkonach i w ogrodach nie nadają się do spożycia. Ich bulwy są mniejsze, często włókniste i pozbawione walorów smakowych.

Choć są nietrujące, nie zaleca się ich spożywania. Uprawa odmian jadalnych wymaga innych warunków – cieplejszego klimatu i bardziej specjalistycznego podejścia.

Czy wilec ziemniaczany można przezimować?

W polskich warunkach klimatycznych wilec ziemniaczany nie przetrwa zimy w gruncie. Jest to roślina tropikalna, która ginie przy temperaturze poniżej 5°C. Można jednak:

• przenieść roślinę do jasnego, chłodnego pomieszczenia (10–15°C) i podlewać sporadycznie,
• zachować sadzonki przez zimę w formie bulw – po wykopaniu jesienią, osuszyć je i przechować jak dalie: w suchym torfie lub piasku, w chłodnym, ciemnym miejscu.

Wiosną bulwy można ponownie wsadzić do donic i rozpocząć uprawę. Istnieje też możliwość rozmnażania z sadzonek pędowych – wystarczy ukorzenić odcięty fragment w wodzie.

Gdzie kupić wilec ziemniaczany i jakie odmiany są najpopularniejsze?

Wilec ziemniaczany dostępny jest w większości centrów ogrodniczych, zwłaszcza wiosną. Można go kupić w formie:

• gotowych sadzonek,
• ukorzenionych pędów,
• rzadziej – bulw.

Najpopularniejsze odmiany ozdobne to:

• ’Blackie’ – głęboko purpurowe, prawie czarne liście,
• ’Margarita’ – intensywnie zielono-limonkowe, błyszczące liście,
• ’Sweet Caroline Bronze’ – brązowo-bursztynowe ulistnienie,
• ’Sweet Heart Purple’ – liście w kształcie serca o fioletowym zabarwieniu.

Wybór koloru liści zależy od efektu, jaki chcemy uzyskać – kontrast czy harmonię z innymi roślinami.

Wilec ziemniaczany to roślina, która łączy walory ozdobne z łatwością uprawy. Dzięki szerokiemu wachlarzowi odmian, intensywnemu wzrostowi i dekoracyjnym liściom stanowi doskonały wybór do nowoczesnych aranżacji ogrodowych i balkonowych. Niezależnie od tego, czy planujesz kolorową skrzynię na tarasie, czy rabatę z pnączami – wilec ziemniaczany z pewnością doda kompozycji życia i energii.